“Халык синоптигы” быел чын кыш юрый

Әмма һава температурасы көне-сәгате белән үзгәреп тора. Ярый әле, табигать үзгәрешләрен язып баручы, шуңа карап, фаразлар ясаучы "халык синоптик"лары бар. "Татар-информ"ның якын дусты - Балтач районының Яңгул авылында яшәүче Әмир абый Шәрәфиев шундыйлардан. "Әбиләр чуагы" беттеме, җылы көннәр тагын булачакмы? Беренче чын суыклар, карны кайчан көтәргә? Бу юлы шул сорауларга...
Әмма һава температурасы көне-сәгате белән үзгәреп тора. Ярый әле, табигать үзгәрешләрен язып баручы, шуңа карап, фаразлар ясаучы "халык синоптик"лары бар. "Татар-информ"ның якын дусты - Балтач районының Яңгул авылында яшәүче Әмир абый Шәрәфиев шундыйлардан.
"Әбиләр чуагы" беттеме, җылы көннәр тагын булачакмы? Беренче чын суыклар, карны кайчан көтәргә? Бу юлы шул сорауларга җавап эзләдек.
Хәтерегездә булса, Әмир абый быел "Хут суык"лары булмавы, шуңа күрә карларның тиз эрүе, язның ике атнага иртәрәк килүе, әмма июньнең яңгырлы булачагын юрап куйган иде. Шулай булды да. Аның сүзләренә ышанмый мөмкин түгел.
- Әбиләр чуагы үтте, - диде Әмир Шәрәфиев. - Әмма октябрьдә әле матур, җылы көннәр булачак. Төрки халыкларда моны "көзнең матур чагы" дип атыйлар. Ә русларда көз дүрткә бүленә: "ранняя" - җәй азагы, яфраклар саргая башлаган вакыт, агачлар сарыга манылгач, "Золотая осень", тагын "поздняя" һәм "глубокая осень" дигәннәре бар. Быел менә шул "поздняя осень" матур булырга тиеш. Былтыргы кебек булмас, узган ел "әбиләр чуагы" өчкә-дүрткә бүленде бит. Быел ул нормага сыешып бара. 12 сентябрьдән 24енә кадәр көннәр матур, җылы торды. Сентябрьнең соңгы алты көнендә суытты. Бу - март җылы килгәнгә шулай. Башка елларда "әбиләр чуагы"нда температура 28 градуска җитә иде, быел бер генә көн +25 градус булды.
Әмир абый иртә язда юраганча, җәй соңга калды. Әмма табигатьнең үз законы, яфраклар әле дә булса яшел.
11 сентябрь көнне беренче кырау булды. Аннан соң ике атнадан беренче кар төшәргә тиеш. Нәкъ 13 көннән, кичә, 26 сентябрьдә, бездә беренче кар төште - ярмага охшаган боз. Әмма без аны беренче кар дип исәплибез. Беренче кардан соң 6 атна узгач, кар ятарга тиеш. Бу ноябрь урталарына туры килә.
"Халык синоптигы" быел чын кыш юрый
- Декабрьдә көчле суыклар ике-өч тәүлеккә генә сузылыр. Аның каравы, гыйнвар, бигрәк тә аның икенче яртысы, салкын булачак. Февраль дә суык булыр. Әле ул мартка да керергә мөмкин. Мартта суык булганны гомергә яратканнар. Бу - җәй үз вакытында килә дигән сүз.
Февральдә җылы көннәр санаулы, 1-2 генә булырга тиеш. Бу халык телендә "каз-үрдәк котырту җылысы" дип атала. Ягъни, бу җылылар йорт кошларына йомырка сала башлау өчен бер сигнал.
Ә быел февраль бик җылы килде, кар эреп бетә язды, - ди Әмир абый. -"Туган җир" тапшыруын алып баручы Рамил Гарипов кереп чыкты узган ел. "Марат Готович 10 апрельдә чәчүгә керешәбез", - дип әйтә, - ди. "Нинди чәчү, минәйтәм, өч буран буласы бар бит әле",- дидем. Чыннан да шулай булды. Чәчүгә май бәйрәмнәрендә генә чыктылар. Бураннар бетмичә, җылы берничек тә килә алмый.
Быелгы җәйнең чын җәй булмавына 7 февральдән 20 мартка кадәр "Хут суыгы" булмау гаепле
- Быел, барлык ел фасылы да үз урынында булырга тиеш, - ди Әмир Шәрәфиев. - Сентябрь азагы - октябрь башында көндез 5-6 градус сакланса да, октябрьдә берничә көнгә сузылган җылылар булачак. Дөрес, алар яңгырлар белән чиратлашып алачак. Сентябрьнең беренче ун көнендә тәүлеклек температура 15 градус булды, икенче ун көнлегендә исә, нормадан артыграк, 15,3 градус күзәтелде. Ә сентябрьнең өченче ун көнлеге салкынча, чөнки җил төньяктан.
"Халык синоптигы" Әмир абый 14 октябрь көнне елның ничек киләсен чамалап була, ди. Покрау нинди булса, ел шундый килә.
Чулпан ШАКИРОВА
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
18 май 2022 - 18:34Миңнеханов һәм Володин ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгына багышланган күргәзмәне ачты Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов һәм Дәүләт Думасы Рәисе Вячеслав Володин Идел буе Болгар дәүләтендә ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгы уңаеннан Дәүләт Думасы бинасында оештырылган күргәзмәне ачты.4800
-
18 май 2022 - 18:02Молитва покаяния и световое шоу у Белой мечети: афиша праздника «Изге Болгар жыены» Полуденный намаз, всероссийский турнир по национальной борьбе корэш, показ татарской породы лошадей, лекции и выставки ждут гостей на религиозном празднике «Изге Болгар жыены» 21 мая. Подробная афиша – в обзоре «Татар-информа».4700
-
18 май 2022 - 16:40Был проведен урок для старшеклассников по избирательному праву В целях повышения правовой и политической культуры, электоральной активности молодежи Тюлячинского района Республики Татарстан в рамках мероприятий, посвященных Дню молодого избирателя 18 мая 2022 года на базе Муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения - Тюлячинская средняя общеобразовательная школа Тюлячинского муниципального района Республики Татарстан членами территориальной избирательной комиссии Тюлячинского района РТ и участковой избирательной комиссии № 2669 был проведен урок для старшеклассников по избирательному праву.12800
-
18 май 2022 - 15:32Ветераннар белән киңәшләштеләр Ветераннар оешмасы районда билгеле бер урын тота. Район ветераннары җәмәгать эшләрендә, бәйгеләрдә теләп катнаша. Район ветераннар оешмасы бинасында узган чираттагы җыелышта район башлыгы Нәҗип Хаҗипов, аның урынбасары Айрат Фатхуллин да катнашты.13700
-
18 май 2022 - 15:24Галстуклы еллар - күңел түрендә Үткәннәрнең якты хатирәсе булып күңелдә калган пионер оешмасы төзелүгә 100 ел.30200
-
18 май 2022 - 10:53ЭШ "Мәдәният" милли проекты буенча башкарыла Хәзерге вакытта Иске Җөри авылындагы модельле муниципаль китапханәдә ремонт эшләре бара.13800
-
18 май 2022 - 08:55Представители АО «Транснефть – Прикамье» провели профориентационные мероприятия в г. Ижевске Специалисты АО «Транснефть – Прикамье» провели серию мероприятий по привлечению перспективных кадров из числа студентов Ижевского промышленно-экономического колледжа и Ижевского индустриального техникума им. Е.Ф. Драгунова.6900
-
18 май 2022 - 08:31Нинди груша утыртырга? Груша алмагачка караганда авыруларга тизрәк бирешә, тәрбиягә таләпчәнрәк. Груша өчен иң зур куркыныч тудыручы чир — бактериаль пешү. Аннан мөмкин кадәр яхшырак сакланган сортлар бар.8600
-
18 май 2022 - 08:27Татарстанда атна ахырында кырау төшәргә мөмкин Республикада атна уртасына кадәр җылы, әмма яңгырлы-яшенле һава саклана. Шуннан соң берникадәр суыта, яңгыр туктый. Җомга һәм шимбә көннәрендә кырау төшәргә мөмкин.7300
-
18 май 2022 - 08:18Шәхси затларның үзйөрешле машиналарына техник карау эше дәвам итә Техник карауга килүчеләр күрсәткече, техникасы булган шәхесләр санын уртача 65-70% тын тәшкил итә.9000
-
18 май 2022 - 07:53Кызыксынып карадылар Кичә, ягъни 17 май көнне, районыбызда Россия дәүләт статистика хезмәткәрләре һәм федераль мәгълүмат чаралары журналистлары булып китте.14700
-
18 май 2022 - 07:0618 май - Халыкара музейлар көне Хөрмәтле музей хезмәткәрләре! Сезне һөнәри бәйрәмегез – Халыкара музейлар көне белән ихлас котлыйбыз!9200
-
17 май 2022 - 17:17Безнең белән кызыксыналар Агымдагы елның 15-18 май көннәрендә башкалабызда Халыкара сөт форумы уза.11600
-
18 май 2022 - 08:11Халыкара музейлар көне.
-
17 май 2022 - 17:24Кастингка чакырабыз!
-
18 май 2022 - 14:06Теләчелеләр изге гамәлдән читтә калмады18 май көнне Теләче авылының Ленин урамында Республикабызның кан алу үзәге эшләде. Һава торышы яңгырлы булуга карамастан, райондашларыбыз иртәдән чират алды.21200
-
16 май 2022 - 11:40Татарстанда Сабантуй көннәре билгеләнде Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнеханов карары белән быелгы Сабантуйларның датасы билгеләнде.57700
-
16 май 2022 - 14:37Район башлыгы авылларда булды Районда ел дәвамында төзелеш һәм төзекләндерү эшләре зур темплар белән бара. Тигез урыннан биек диварлар калкып чыга.41701
-
16 май 2022 - 08:54Авыл җирендә яшәп, өч бала алып кайтканнарга торак яки машина бирергә мөмкиннәр Тиздән авыл җирендә яшәп, өченче баласын алып кайткан хатын-кызларга акча урынына йә торак, йә машина бирергә мөмкиннәр. Моңа кадәр Татарстанда авылда яшәүче 29 яшенә кадәр 3 бала тапкан ханымнарга дәүләт акчалата ярдәм күрсәтә иде.38100
-
16 май 2022 - 15:56Теләче районы данын Олы Мишә урта мәктәбе яклады 14 май көнне Лаеш шәһәрендә ата-аналар комитетларының «Тату сыйныф серләре» дигән Республика конкурсының финал өлеше булып узды.35102
-
18 май 2022 - 15:24Галстуклы еллар - күңел түрендә Үткәннәрнең якты хатирәсе булып күңелдә калган пионер оешмасы төзелүгә 100 ел.30200
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Телэче (Тюлячи)
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл №ФС77-47609 от 07.12.2011 г.
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Хузин Ленар Юсупович
ФИО руководителя: Хузин Ленар Юсупович
Адрес редакции: 422080, Республика Татарстан, Тюлячинский р-н, с. Тюлячи, ул. Луговая, д. 6а
Телефон редакции: (84360)2-13-27
Email: tulinf@rambler.ru
Электронная почта филиала для сообщений о фактах коррупции: tulinf@rambler.ru
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика