Рафаэль Хәкимов: "Татарлар күптән барлыкка килгән халык, өстәвенә, исеме дә үзгәрешсез»

Рус императорларына Россияне Европага бәйләү мөһим иде

"Миллиард.Татар» сайтының автор колонкасында  Рафаэль Хәкимов, татарларның килеп чыгышы темасы актуаль булып кала, чөнки яңа фактлар ачыла, дип яза. Тарихчыларга рус тарих мәктәбе баганаларыннан башланган тарих традицияләре комачаулый. Рус тарихына немецлар Г.З. Байер, Г. Ф. Миллер, А. Л. Шлецер нигез сала. Алар тарихи логиканы бозарга һәм Россия тарихына татар битләрен кертергә ярамый, дип санаганнар. Алар патша сарае заказы буенча язган һәм, әлбәттә, түләүчеләргә хезмәт күрсәткән.

Өстәвенә, рус императорлары үзләре дә немецлар булган. Алар өчен объективлык беренче урында тормаган. Русьнең Бөек Татария кыйпылчыкларында төзелүен онытырга һәм аны аппендикс сыйфатында ауропага бәйләргә кирәк булагн. Дөрес, ул вакытта тарих фәне булмаган әле, ул көнкүреш елъязмасы жанрында язылган, шуңа күрә беренче тарихчылар, Кәрамзинне дә кертеп, катгый хөкем йөртергә ярамый. Алар үз чорының балалары иде.

Мәктәп эскәмиясеннән без татарлар турында тискәре мәгълүмат ишетәбез, шул ук вакытта Россия адресына, гомумән, яхшылар гына ишетелә. Күп санлы эпитетлар арасында территорияне бәяләү дә бар - җир шарының 1/6 өлеше. Күләме шаккаттыра һәм илһамландыра. Тик шул ук вакытта "Татарский пролив" ничек "Татарский" булган? Мәсәлән, илнең Европа өлешендә тигезлек яки кыр - русларнык, Иделне дә бөек рус елгасы яки рус елгалары патшасы дип атыйлар, тик менә пролив – «Татарский».

Наполеонның төп бәрелеше Татариягә җибәрелгән.

Күп кенә әйберләр тарихи карталарда ачыла. Тарихта шулай килеп чыккан ки, карта бары тик иллюстрация генә булган, аларны мөһим мәгълүматларның мөстәкыйль чыганагы буларак карамаганнар. Әмма, картаны анализлагач,  бик күп туры килмәүләр белән очрашабыз. Әйтик, Төньяк Боз океаны да кайчандыр "Татарский" дип аталган.

Аннары карталарны төзәткәннәр, татарлар турында искәртүләрне алып атканнар, әмма пролив "Татарский" булып калган. 

Европа һәм русларның тарихи карталарында Себер Казанда (Себер тракты) башлана һәм Уралда тәмамлана. Шуңа Күрә Наполеон Себер тайгасын яуларга җыенмаган. Ул, янган Мәскәүдә утырганда, хатыны Парижга хат язган: «Кадерле Җозефина! Бу Мәскәүдә теләсә кайсы русны алсаң да татарны күрерсең". Бу аңлашыла да, чөнки рус армиясендә Наполеон сугышлары чорында татарлар күп була, ә нагайбәкларның атлы гаскәре (Көньяк Уралдан татарлар) беренче булып Парижга бәреп керә, аннары нагайбәкләр Берлинны ала һәм Венага кадәр барып җитә.

Шулай да бер сорау кала: ни өчен Наполеон ил башкаласы - Петербургка түгел,ә бөтен көчне Мәскәүгә ташлаган? Гадәттә, сугыш дәүләт башкаласын алу белән тәмамлана. Наполеон кем белән сугышкан соң? Бәлки ул вакытта Мәскәү татарлар кулында булгандыр? Бу очракта Наполеонның төп һөҗүме Россиягә түгел, ә Татарларга җибәрелгән. Тик бу бары тик версия генә…

Яшь милләт тарафыннан татарларны тәкъдим итү омтылышлары тиешле белмәгән кешеләргә исәпләнгән

Татария һәм Тартария – синонимнар, хәер, Россиянең кайбер тарихчылары Татарстанның тарихи Тартарияга бернинди катнашы да юк ди. Янәсе, бу башка ил.
Артык хәреф очраклы гына барлыкка килмәгән. Ауропада Тартар турында миф яшәгән, янәсе, явызлар тыштан чыгарга һәм ауропалыларны гөнаһлары өчен җәзага тартырга тиеш булган. Европалылар, хәрәкәт барышында Венгрия, Польша һәм Силезияне алган таныш булмаган татарларның яртысы турында ишеткәннән соң, беркайда да тоткарланмыйча, болар барысы да Тартардан килергә тиеш булган мифик кот очкычлар, дигән карарга килгән.

Япониядә дә шок кичердем, анда «татар технологиясе» буенча металл салу мәсьәләсен ачыклау өчен Симанэ префектурасына эләктем. Бу металлдан самурай кораллары каплаган. Мин өч музейны карадым һәм аптырап калдым - без бу тарихны белми идек, ә Япониядә махсус музейлар бар... Япония кайда, ә кайда Татарстан?

Татарлар күптән барлыкка килгән, өстәвенә, бүген йөртә торган исем белән. Кайбер идеологларның яшь милләтне күз алдына китерү омтылышлары милләтне белмәгән кешеләргә исәпләнгән. Татарларның килеп чыгышы темасы еллар буе түгел, ә йөз еллар дәвамында тикшерелә.

Мәрҗанидан башлап, бу тема аеруча кискенләште. Аңлатма гади. Урта гасырларда милләтнең төшенчәләре юк иде, халыклар һәм кавемнәр бар иде. Дәүләтчелек элементларына ия булган халыклар әкренләп халыкларга әйләнә, ә капитализм белән Халыклар милләткә әверелә. Бөтен җирдә дә шулай булды, гәрчә Европа һәм Евразия халыклары арасындагы аерма булса да.

Дәвамы булачак