Чүп җыярга кайчан өйрәнербез?

Әлеге нормалар 2023 елның 1 мартыннан кулланыла башлар дип көтелә. 2030 елдан икенчел чималны күмү тулысынча тыелачак. Эшкәртү өчен яраклы теләсә нинди чүп-чар заводларга җибәреләчәк һәм кабат файдаланылачак.

Шикләнәм
Чүпне сортларга бүлүгә карата һәркемнең үз фикере. Кемдер аны күңеле кушканга аерып җыеп бара, кемдер хөкүмәт тарафыннан кызыксындыру чарасы булырга тиеш дип саный, кемдер аның барып чыгасына бөтенләй икеләнә. 

Сораштыру нәтиҗәләре дә шуны күрсәтә. Социологик сораштыруда катнашкан халыкның 65 проценты илдә чүпне аерып җыю системасы таралмаган дип саный. Монда төп каршылык дип контейнерлар җитмәү һәм халыкның моңа әзер булмавын әйтә. 21,5 проценты сортларга аерылган чүп барыбер “бер күчкә” кереп китә дигән фикердә. 76 проценты чүпнең чынлап та эшкәртелүгә җибәрелгәненә ышанмый. 

Казанда яшәүче Алмаз Сәләхов та чүпнең сортларга бүленә торган комплексларга барып җитүенә шикләнә. Иске киемнәрне, газета-журналларны, хәтта почта әрҗәсенә салынган реклама буклетларын да җыеп, авылга мунча миченә алып кайтып яга. 
– Каядыр чүп булып җыелып ятканчы, мичтә яндыруың хәерлерәк. Ә менә пластик савытларны ягып та, аларны икенче бер максаттан кулланып та булмый. Аларын йорт ишегалдындагы сеткалы контейнерга ыргытырга туры килә. Ни өчен сеткалы дим? Аңардан кала яшел төстәге зур контейнерлар куелды. Берсенә сары, икенчесенә ак төстәге наклейка ябыштырылган. Сарысы эшкәртүгә җибәрелә торган макулатура, пластик, пыяла өчен. Машиналар чүпне алып китәләр дә, әллә алар, әллә ишегалдын себерүче, контейнерларны арткы ягы белән кертеп тезәләр. Берсенең дә наклейкасы күренми. Мин моны урам җыештыручыдан күрәм. Элеккегесе наклейкалы ягы белән тезә иде. Менә тәртип шуннан башлана да инде, – ди ул. 

Чүптән бизнес ясап була 
Икенче чималны эшкәртү белән шөгыльләнә торган “Быстроф” компаниясе директоры Динар Шәрифуллин да халык чүпне сортларга бүлә башласын өчен беренче чиратта инфраструктура булдырырга кирәк дип саный. Аныңча, йорт ишегалларына куелган контейнерларның җитешсез яклары күп. 
– Чүпне аерып җыючылар бар. Күбесе аны балконда җыеп бара. Тик барысының да гаилә әгъзалары моны хупламый. Балконда пластик шешеләр, макулатура ятканны кем яратсын инде. Аннары чүп контейнерлары һәр чүп калдыгы өчен төрле булырга тиеш: металл, макулатура, пыяла, пластик шешәләр, йомшак пластик һәрберсе аерым җыелсын, – ди әңгәмәдәшем.

Шул ук вакытта бу эшкә яшь буынны да өйрәтергә кирәк дип саный. Чүп калдыкларын ни өчен аерып җыярга кирәк, аларны эшкәртеп нәрсәләр җитештерергә була – барысын да белеп-аңлап үссеннәр өчен. 
– Алар сортларга аерылган чүп калдыкларының эшкәртергә җибәрелгәнен аңлый, ә алардан нәрсә эшләнүен белмиләр. Соры төстәге бәдрәф кәгазенең – тулысынча, офислардагы армстронг түшәменең – өлешчә макулатурадан, пуховикның синтепоны – ПЭТ-шешәләрдән эшләнүен белеп торса, аларда стимул барлыкка килер иде, – ди ул. 

Тулырак: http://shahrikazan.ru/news/yazmalar/minnn-kitte-iyasen-itte-bulmasyn-chp-yyarga-kaychan-yrnerbez

Фото: интернеттан