«Безнең заманда укытучы иң хөрмәтле кеше иде, хәзер куркыныч бер затка әверелде»

Мин укытучы гаиләсендә туып-үстем. Безнең заманда укытучы авылның иң хөрмәтле кешесе иде. Әни еш кына: «Улым, кара аны, укытучыңны тыңла, тәртип бозма, безнең йөзгә кызыллык китермә!» – дип әйтә торган иде.

Безнең укытучыларның шактые – фронтовиклар иде һәм алар, бәлки, «педагогика», «психология» дигәннең «п» хәрефен дә белмәгәннәрдер. Әмма «укытучы белми әйтмәс» дигән фикер күңелебезгә ныклап кереп утырган иде.

Дәрес алып барырга комачаулаган артык шук балаларга шактый кыен ашарга туры килгәләде. Аларны дәреснең буеннан-буена почмакка да бастырып куя торганнар иде. Сугыштан бераз «психикасы бозылып» кайткан укытучылар яңакка чалтыратып җибәрергә, указка белән арт шәрифләребезгә бәргәләп алырга да күп сорамадылар. Өйгә кайткач зарланырга дип авыз ачсаң, әти-әни: «Үзең гаепле булгансыңдыр», – дип кырт кисәләр иде.

Бүген шундый хәл булса, ата-ана: «Нигә минем баланы мыскыл итәсең?» – дип укытучыга ташланыр иде һәм киң җәмәгатьчелек аларны яклап чыгар иде.

Бүген укытучының абруе шактый ук дәрәҗәдә төште кебек. Әйткәннәремне кайберәүләр, бәлки, заманнан артта калган кеше сүзләре дип кабул итәр. Итсәләр-итсеннәр, ничек кенә борсаң да, безнең чор укытучыларының абруе бик югары иде. Хәтта берәр укытучының безгә кунакка кереп чыгуын да зур вакыйга итеп кабул итеп, фәлән абый безгә килгән иде, дип горурланып сөйләп йөргәнем хәтердә. Бүген бизмәннең бер тәлинкәсенә – укытучы абруен, икенчесенә укучыныкын куйсаң, икенче тәлинкә баса төшәр кебек. «Тормышыбыз чәчәкләре»н артык өф-өф итеп үстермибез микән,  җаваплылык дигәннәрен сабый күңеленә салып куйсак, әйбәтрәк булмасмы, дип кенә әйтү инде.

Риман Гыйлемханов

Ватаным Татарстан