Газинур Насыров: суыткычларга да инфаркт була

25 елдан артык суыткычлар ремонтлап йөргән ирнең кызык һәм гыйбрәтле вакыйгалары җитәрлек.
- Җиде ел элек булган вакыйга бу. Бер яшь кенә хатын суыткыч ремонтларга чакырды. Шунда конденсат артында бер зур гына төргәк акча килеп чыкты. Елмаеп, “Ирегездән яшереп куйган “чумара”гызны таптым”, дип бу төргәкне хуҗабикәгә суздым. Теге хатын шатлыгыннан мине кочып ук алды. Юри генә санап караган идек 48 мең сум акча чыкты аннан. Баксаң, бу акчаларны кайчандыр караклар кул сузмасын өчен әниләре яшереп куйган булган. Ул үлеп киткән, ә акчаларны өйдәгеләр инде таба алмаган. “Ярый әле суыткычыбыз ватылды!” дип мине шатлана-шалтрана озатып җибәргәннәр иде. Шул төнне төшемә бер апа керде. Әй, елый теге. Шатлыгыннан елый дип аңладым. Үлгәч тә шул табылмаган акчалар өчен борчылып яткан инде бу. Башка кеше булса акчаларны кесәсенә генә салып куяр иде. Мин кеше әйберенә гомердә дә кагылганым булмады. Хәрам акча барыбер килеп чыга ул. Түрәләрне генә карагыз – кемнеңдер баласы үлә, кемнекедер начар юлга баса. Миңа андый “бәхет” кирәкми! – ди Газинур абый. 

Аның сүзләренчә, суыткычларның гомерен хуҗабикәләр үзләре кыскарта.
- Күгәрчен авылында булган хәл бу. Бер әбинең урамда торган суыткычының моторы янып чыга. Төзәттем моны. “Башка урамга алып чыгасы булма, суыктан ватыла ул!”, дип кат-кат кисәттем. “Ярар, ярар!” дип баш селтәгән булды. Безнең күздән югалганны гына көтте дә, бабасына “Чоланга чыгарып куй!” дип төртә башлады. Безне ишетмәде дип уйлады. Шунда түзмәдем, “Әби, алайса, суыткыч ремонтлатырга бүгеннән акчаңны җыя башла. Тиздән тагын безне чакыртасың бит!” дип китеп бардым. Мин кешене кызганып киңәшләр биргән булам, ә алар колагына да элми. Суыткычны да башка техника кебек кадерләп, көйләп кенә кулланырга кирәк. Җәй көнне тәрәзәдән кояш нурлары төшмәсен дип аны каплап та куялар әле. Ләкин техника белән дорфа кыланучылар да бар. Әйтик, күп кеше суыткыч эченә кайнар ризык тыгып куя. Бу очракта төрле температуралар реакциягә килеп аның йөрәге – моторы янып чыга. Суыткычларга да инфаркт суга шулай, - ди оста.

Белгеч фикеренчә, иң яхшы суыткычларны Белоруссиядә ясыйлар. Хәтта үзебездә җыелган “Позис»ларның йөрәге дә шул яктан. Аларның техникасын күз йомып алсаң да алданмассың, ди ул.
- Үз гомеремдә бер генә тапкыр хәрам акча эшләдем. Аның да сәбәбе булды. 54 яшемдә төп эшемнән пенсиягә чыккач, өйдә утырасым килмичә тагын эшкә урнашмакчы идем. Шунда бер егет тәҗрибәмне, элек кайда һәм кем булып эшләгәнемне дә сорашмыйча, “Сез карт инде!” дип кире борып җибәрде. Эх, күңелем калган иде шул вакытта. Озак та үтмәде Керәшен Сәрдәсенә суыткыч ремонтларга чакырдылар. “Улым җибәргән өч егет килеп китте инде, сәбәбен таба алмады”, дип зарланып бер әби каршы алды. Мин исә төзәтеп бирдем. Эш беткәч, исәп-хисап вакытында теге мине эшкә алмаган егет килеп кермәсенме. Әхә, монда яши икән бу димәк. “Ничә сум түлик?” дигәнгә, “җиде мең!” дидем. Чынлыкта исә ул эш күпкә очсызрак тора иде. Теге егет мине озата чыкты. “Мин сездән ни өчен җиде мең сум акча алдым?” дип сорыйм үзеннән. “Эш хакыгыз шулайдыр инде”, ди бу берни дә абайламыйча. “Юк, мин әйтәм. Бу эш 2500 сум гына тора, ләкин синнән 7 мең алдым. Хәтерлисеңме теге юлы мине артык карт дип эшкә алмаган идең. Ә синең өч яшь башың суыткыч ватылуның сәбәбен дә белмәделәр. Менә шуңа үчләшеп алдым бу акчаларны дип йөзенә бәреп әйттем. Сабак булыр. Кешенең яшенә түгел, эшенә карап бәяләргә өйрәнер. Егетләр өчен бик яхшы һөнәр инде бу. Ләкин бу эшнең остасы булу өчен аны яратып башкарырга кирәк. Шул вакытта гына үзеңнең клиентларың да була, акчаң да ташып торачак, - ди Газинур абый. 

Cуыткыч озак хезмәт итсен дисәң:
1. Суыткычларны бер урыннан икенчесенә бары тик бастырылган килеш кенә күчерергә кирәк. Аның майлары селкенергә, капиляр торбалары тыгылырга мөмкин. Шуңа да өйгә алып кайтканнан соң техниканы бер тәүлек кабызырга ярамый. Утка тыккач та азык-төлекне ике сәгатьтән соң гына тутырырга кирәк. Суык алганын көтегез. 
2.  Кулланышка керткәнче суыткычның эчке ягын 1 стакан суга 1-2 тамчы алма серкәсе салып сөртеп чыгыгыз. 
3. Уттан тартып алгач та кире токка 10-15 минут үткәч кенә кире тыгарга ярый.
4. Каткан итләрне пычак, балталар белән каерырга ярамый. Бозлары эресен дип кайнар су белән юарга киңәш итмим. 
5. Суыткычны ярты елга бер уттан алып җебетергә кирәк. Бозларын каермагыз.
6. Кыш көннәрендә урамда тотмагыз. Суыткыч торган бүлмә +5 - +6 градустан да ким булмаска тиеш. Кыш көне эчендәге алюминий торбаларына зыян килә. Шулай ук салкында озак торып майлары катарга мөмкин. Бу да моторга бик зур зыян сала.
7. Суыткычны турыдан-туры розеткага тыкмаска тырышыгыз. Иң яхшысы 220 Вольтлы электр челтәренә киеренкелек булдырмый торган махсус җайланма (стабилизатор напряжения) алырга кирәк. 

Шәһри Казан